Oleh: Faizal Sidik
Kemudian, Nabi Adam menerima dari Tuhannya beberapa
kalimat dari Tuhannya, sesungguhnya Allah Maha Penerima Taubat, Maha Penyayang.
Surah Al-Baqarah. Ayat 37
Pengenalan
Al-Quran ayat 37
di dalam surah Al-Baqarah ada menyebut mengenai manusia yang mula-mula
diperkenalkan dengan kata-kata ialah Nabi Allah Adam a.s. Nabi Adam menerima
beberapa kalimat yang diperturunkan oleh Allah s.w.t untuk memohon kemaafan daripadaNya.
Peristiwa ini berlaku setelah Nabi Adam a.s. dan Hawa telah memakan buah yang
dilarang oleh Allah s.w.t . di syurga. Akibatnya Allah s.w.t telah memurkai
Nabi Adam a.s. dan Nabi Adam a.s. ingin
memohon ampun lalu Allah s.w.t mengajarkan kepadanya beberapa perkataan untuk
Nabi Adam a.s. lafazkan. Daripada peristiwa ini maka manusia pada hari ini
mengetahui bagaimana bahasa itu diilhamkan atau istilah itu diciptakan. Semuanya
adalah daripada kuasa Allah s.w.t yang Maha Mencipta lagi Maha Mengetahui apa
yang diucapkan.
Rajah 1 Tatacara Pembentukan Istilah Bahasa Melayu
Sumber: Dewan Bahasa dan Pustaka (2004)
1. Glosari Seni Lukis dan Seni Reka
Dalam bidang seni
lukis dan seni reka misalnya terdapat terminologi-terminologi baru wujud atas
sebab kedinamikan sesuatu bidang hasil daripada pengkajian, penerokaan dan
transformasi yang berlaku dalam bidang itu. Dalam bidang seni lukis terdapat
transformasi peranan skop kerja misalnya istilah ‘kuratis’ iaitu artis
(pelukis) menjadi kurator atau kurator yang menjadi artis. Penterjemahan
istilah ini ‘kuratis’ diambil daripada perkataan Inggeris curator (kurator) dan artist (artis/pelukis).
Faizal Sidik (2012) mengatakan istilah kuratis ini dicipta berdasarkan peranan
yang dimainkan oleh pelukis di negara ini yang berbeza dengan negara-negara
Barat. Beliau menyebut terdapat tiga mengapa transformasi pengistilahan baru
ini berlaku antaranya; (1) Mencabar
keterbatasan institusi kebudayaan, (2) Penerokaan cara baru dalam melihat dan
(3) Penemuan dalam pembinaan pameran.
Perekaciptaan
istilah ini bukanlah baru dalam bidang seni lukis, seperti dalam Rajah 1,
Tatacara Pembentukan Istilah Bahasa Melayu misalnya dalam Glosari Seni Lukis
iaitu termanilogi bidang seni lukis daripada bahasa Inggeris ke bahasa Melayu
yang diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka pada tahun 1994 dikatakan perlu
disusun semula. Selepas lebih 20 tahun penerbitan cetakan pertamanya terdapat
konsep-konsep baru yang melambangkan penciptaan dan rekaan pakar-pakar bidang
ini di Malaysia sendiri yang perlu didaftarkan sebagai istilah. Penyusunan
semula glosari seni lukis dan seni reka seperti seni reka grafik, seni reka
fesyen, seni reka industri ini dikatakan bukan sahaja terletak di bawah Dewan
Bahasa dan Pustaka sahaja kerana institusi bahasa itu hanya memulakan langkah,
tetapi pengembangannya perlulah dilakukan oleh badan atau institusi yang
berautoriti atau universiti-universiti yang menawarkan kursus atau pengajian
dalam bidang berkenaan. Ini kerana imbal balik daripada penerbitan semuala
glosari ini akan memberi faedahnya semula kepada pelajar universiti berkenaan
agar fasih untuk menggunalan istilah terknikal bidang berkenaan.
2. Analisis teks
Teks yang dikaji adalah sebuah buku yang dipilih oleh
akhbar New York Times dan Sunday Times (London) sebagai buku seni
terbaik pada tahun 2008. Buku yang berjudul Seven
Days In The Art World dikarang oleh Sarah Thorton diterbitkan oleh
W.W.Norton Company Inc, ini diterbitkan
pada tahun 2008. Buku ini telah diterjemahkan ke dalam sepuluh bahasa, selain
telah memenangi anugerah lain seperti A
January 2009 Indie List Notable Book, jualan terlaris A Maclean’s Canadian dan A
Barnes & Noble “Discover Great New Writer” Selection. Pengarang buku
ini iaitu Sarah Thorton berpengkalan di London mendapat ijazah pertama dalam
sejarah seni dan doktor falsafah dalam sosiologi. Beliau banyak menyumbang
penulisannya di dalam makalah seperti The
Economist, Artforum dan The New Yorker terutamanya berkenaan
dengan topik dunia dan pasaran seni.
Buku Seven Days In
The Art World adalah sebuah penerbitan semula himpunan artikel oleh Sarah
Thorton di dalam majalah-majalah seni dan perekonomian itu daripada tahun 2004
hingga 2007. Kemunculan buku ini kena pada masanya ketika pasaran seni kontemporari
sedang meledak yang memerlukan naratif atau penceritaan baru dari sudut pandang ahli sosiologi bagaimana fenomena ini berlaku. Tajuk-tajuk di dalamnya yang berkisar
perihal dunia seni dinaratifkan seolah-olah seperti catatan perjalanan dan sesi
temuramah seorang peminat seni yang hanya mempunyai masa selama tujuh hari seminggu
dalam melihat dunia seni secara keseluruhannya. Antara bab yang terdapat di
dalam buku ini melibatkan pemain-pemain utama dalam dunia seni lukis seperti The Auction, The Crit, The Fair, The Prize,
The Magazine, The Studio Visit dan The
Biennale.
Petikan terjemahan teks yang dipilih adalah bab enam
dengan tajuk kecil The Studio Visit daripada
muka surat 185 hingga 186. Studio visit
atau lawatan studio adalah istilah yang biasa digunakan di dalam bidang seni
terutama untuk merujuk ke studio atau tempat iaitu ruang pelukis menghasilkan
karyanya. Apabila memberi gambaran lawatan studio biasanya yang terdapat di
dalamnya adalah peralatan-peralatan yang digunakan untuk menghasilkan karya,
karya-karya yang separuh siap atau dalam proses pembuatan. Pengarang buku ini
telah memilih membuat lawatan ke studio pelukis kontemporari Jepun yang popular
iaitu Takashi Murakami.
Teks sumber
|
A living artist’s first major
retrospective is a time of reckoning not just for critics, curators, and
collectors but for the artist himself and his dealer. According to Blum, it
is not surprising that the forty-five-year-old Murakami should be “validated”
in a foreign land. “Japan is homogeneous culture. They don’t like it when
someone stick out to much. They want to pound ‘em back in.” Blum looks out
the window as we drive through an intersection with dizzying electronic
signage. “The status of creativity is much lower here,” he continues. The art
market is weak, and there isn’t a well-established museum network for
contemporary art. Dissemination is difficult.”
In order to maximize his impact and
pursue all his interests, Murakami runs a company called Kaikai Kiki Co.,
Ltd., which has ninety employees in an around Tokyo and New York. The company
is involved in what his dealer call an “insane” range of activities. It make
art. It design merchandise. It acts as a manager, agent, and producer for
seven other Japanese artists. It run runs an art-fair-cum-festival called
Geisai, and it does multimillion-dollar freelance work for fashion, TV, and
music companies. (When said in reverse, Kaikai Kiki forms a Japanese
adjective, kikikaikai, which is used to refer to uneasy, strange, or
disturbing phenomena).
“Takashi is an incredibly complicated
man, but he’s not precious, and there’s no horseshit,” say Blum. “His father
was a taxi driver, but Takashi has a PhD...and he has curated a truly epic
trilogy of exhibition exploring Japanese visual culture.” The third exhibited
on, entitled “Little Boy: The Arts of Japan’s Exploding Subculture,” which
was installed at the Japan Soceity in New York in 2005, won several awards.
|
Rajah 2 Petikan teks sumber Seven Days In The Art World oleh Sarah
Thorton
Teks terjemahan
|
Sebuah pameran retrospektif utama bagi seniman
hidup adalah satu titik penting bukan sahaja kepada pengkritik, kurator dan
kolektor tetapi juga kepada pelukis dan penjualnya. Menurut Blum, ia bukanlah
satu yang mengejutkan, dengan baru berumur empat puluh lima tahun Murakami
telah “diterima” di negara luar. “Jepun mempunyai kebudayaan seragam” .
Mereka tidak suka apabila seseorang itu melawan arus secara keterlaluan.
Mereka mahu kembali ke asal.” Blum melihat ke luar tingkap sejenak yang
memancing kami turut merenung suatu persimpangan yang dipenuhi dengan papan
tanda elektronik. “Tahap kreativiti agak rendah di sini,” beliau menambah.
Pasaran seni lemah, dan tiada jaringan museum yang telah mantap untukseni
kontemporari. Penyebarluasannya agak terbatas.”
Untuk mendapat
impak yang maksimum dan mengejar cita-cita, Murakami menubuhkan syarikat yang
dipanggil sebagai Kaikai Kiki Co. Ltd, yang mana mempunyai 90 pekerja di
Tokyo dan New York. Syarikat ini terlibat dalam jualan karya apa yang disebut
wakil jualannya sebagai “gila-gila” dalam aktiviti yang dilakukan. Syarikat
beliau menghasilkan karya seni. Merekabentuk cenderahati. Beliau bertindak
sebagai pengurus, ejen, dan produser untuk tujuh lagi pelukis Jepun. Beliau
mengerakkan pesta seni merangkap festival yang diberi nama Geisai, dan beliau
juga membuat sebarang komisen untuk rekaan fesyen, TV, dan syarikat muzik.
(Apabila dilihat semula makna KaikaiKiki dalam Bahasa Jepun ia bermakna kata
sifat yang bermaksud luar biasa, aneh dan mencipta fenomena)
“Takashi seorang yang mengkagumkan lagi
kompleks, namun beliau merendah diri dan tidak tikam belakang,” kata Blum.
“Bapanya seorang pemandu teksi, tetapi Takashi ada PhD…dan beliau telah mengkuratorkan
trilogi epik pameran seni yang meneroka budaya visual Jepun. Pameran yang
ketiga bertajuk “Budak Lelaki
: Ledakan Subbudaya Kesenian Jepun ,” yang mana dipamerkan di Japan Soceity di New
York pada tahun 2005, telah memenangi beberapa anugerah.
|
Rajah 3 Terjemahan teks Seven Days In The Art World
3. Istilah dan Kata
Pinjaman
Di dalam Pedoman Umum Pembentukan Istilah Bahasa Melayu
(2004) mentakrifkan istilah (technical term) ialah kata atau frasa yang
mengungkap konsep yang khusus yang terdapat dalam sesuatu bidang ilmu atau
profesional. Sesuatu istilah itu mempunyai makna yang tepat bagi konteks
bidangnya, dan dengan itu dapat diberi definisi yang tetap. Menurut Asmah Haji
Omar (2010) istilah adalah kata atau frasa yang mempunyai makna yang khusus
menurut bidang ilmunya dan dengan itu tidak digunakan dalam bahasa am. Istilah
mempunyai kejelasan makna dan dengan itu mudah ditakrifkan dan maknanya boleh
dipastikan di luar konteks ayat.
Menurut Sager pula
(1990) dalam Sulaiman Maseri (1995) peristilahan ialah pengajian dan bidang
aktiviti yang memberikan perhatian kepada pengumpulan, penghuraian, pemprosesan
dan penyampaian istilah, iaitu butir leksikal milik pengguna khusus dalam satu
atau beberapa bahasa.
Rajah 4 Skema prosedur pembentukan
istilah
Sumber:
Dewan Bahasa dan Pustaka (1975) dalam Aniswal Abdul Ghani (2013)
Puteri Rosalina Abdul Wahid mengatakan peristilahan ialah
subbidang dalam linguistik terapan sebagai disiplin ilmu yang menggarap hal
berkenaan pembentukan kata yang mendukung konsep tertentu dalam sesuatu bidang
ilmu. Seniman Negara sendiri Tan Sri P.Ramlee pernah memperkenalkan istilah
yang digunakan di dalam majalah perfileman yang diterbitkan olehnya antaranya
ialah istilah kata tunggal tanpa imbuhan seperti kugiran daripada kumpulan
gitar rancak dan pawagam daripada
panggung wayang gambar . Istilah
pawagam kini digunakan secara meluas untuk memaknakan tempat di mana tayangan
filem dilakukan.
Rajah 5 Langkah pembentukan istilah
Sumber:
Dewan Bahasa dan Pustaka (1992) dalam Aniswal Abdul Ghani (2013)
Menurut Puteri Roslina Abdul Wahid (2005) tokoh bahasa Indonesia,
Harimurti mendefinasikan pula peminjaman kata sebagai “pemasukan unsur fonologi,
gramatikal, atau leksikal dalam bahasa atau dialek lain kerana kontak atau peniruan;
hasil proses itu disebut peminjaman (borrowing)” . Heah pula mendefinasikan peminjaman
sebagai “proses pengambilan dan penggunaan unsur-unsur daripada satu bahasa yang
lain dalam konteks yang lain”.
4. Kaedah
Penterjemahan Istilah
Penterjemahan istilah boleh dilakukan mengambil kira
daripada beberapa aspek terjemahan antaranya pengekalan, penyempitan, peluasan
dan perubahan. Menurut Newmark (1988), dalam Puteri Roslina Abdul Wahid (2012)
seorang penterjemah perlu mengikuti beberapa tatacara bagi menghasilkan istilah
yang tepat seperti dalam Rajah 4 dan 5. Pertama, penterjemah perlu merujuk
kepada badan pengistilahan terlebih dahulu bagi memastikan istilah baharu yang
dihasilkan itu belum wujud. Kedua, penterjemah juga harus memastikan makna
istilah itu tidak ada lagi dalam budaya bahasa sasaran. Ketiga, penterjemah
mesti menimbangkan sama ada istilah itu benar-benar penting sebelum menggunakan
istilah baharu. Akhirnya penterjemah mestilah menggunakan tanda pengikat bagi
menunjukkan istilah itu ciptaan penterjemah.
No.
|
Teks sumber
|
Teks terjemahan
|
1.
|
A living artist’s first
major retrospective is a time of
reckoning not just for critics, curators, and collectors but for the artist himself
and his dealer.
|
Sebuah pameran retrospektif utama bagi seniman hidup adalah satu titik penting bukan sahaja kepada
pengkritik seni, kurator dan pengumpul seni tetapi juga kepada pelukis dan wakil penjualnya
|
2.
|
According to Blum, it is not surprising that the
forty-five-year-old Murakami should be “validated” in a foreign land.
|
Menurut Blum,
ia bukanlah satu yang mengejutkan, dengan baru berumur empat puluh lima tahun
Murakami telah “diterima” di negara luar.
|
3.
|
“Japan is homogeneous
culture. They don’t like it when someone stick out to much.”
|
“Jepun
mempunyai kebudayaan seragam” .
Mereka tidak suka apabila seseorang itu melawan arus secara keterlaluan.
Mereka mahu kembali ke asal.”
|
4.
|
Blum looks out the window as we drive through an
intersection with dizzying electronic signage.
|
Blum melihat
ke luar tingkap sejenak yang memancing kami turut merenung suatu persimpangan
yang dipenuhi dengan papan tanda elektronik.
|
5.
|
“The status
of creativity is much lower here,” he continues.
|
“Tahap kreativiti agak rendah
di sini,” beliau menambah.
|
6.
|
“The art market is weak, and
there isn’t a well-established museum network for contemporary art. Dissemination
is difficult.”
|
Pasaran
seni lemah,
dan tiada jaringan muzium yang telah mantap untuk seni kontemporari. Penyebarluasannya agak
terbatas.”
|
7.
|
In order to maximize his impact and pursue all his
interests, Murakami runs a company called Kaikai Kiki Co., Ltd., which has
ninety employees in an around Tokyo and New York.
|
Untuk mendapat
impak yang maksimum dan mengejar cita-cita, Murakami menubuhkan syarikat yang
dipanggil sebagai Kaikai Kiki Co. Ltd, yang mana mempunyai 90 pekerja di
Tokyo dan New York.
|
8.
|
The company is involved in what his dealer call an
“insane” range of activities.
|
Syarikat ini
terlibat dalam jualan karya apa yang disebut wakil jualannya sebagai “gila-gila”
dalam aktiviti yang dilakukan.
|
9.
|
It make art.
|
Syarikat
beliau menghasilkan karya seni.
|
10.
|
It design merchandise.
|
Merekabentuk
cenderahati.
|
11.
|
It acts as a manager, agent, and producer for seven
other Japanese artists.
|
Beliau
bertindak sebagai pengurus, ejen, dan produser untuk tujuh lagi pelukis Jepun.
|
12.
|
It run runs an art-fair-cum-festival
called Geisai, and it does multimillion-dollar freelance work for fashion,
TV, and music companies.
|
Beliau
mengerakkan pesta seni merangkap festival yang diberi
nama Geisai, dan beliau juga membuat sebarang komisen untuk rekaan fesyen,
TV, dan syarikat muzik.
|
13.
|
(When said in reverse, Kaikai Kiki forms a Japanese
adjective, kikikaikai, which is used to refer to uneasy, strange, or
disturbing phenomena).
|
(Apabila
dilihat semula makna Kaikai Kiki dalam Bahasa Jepun ia bermakna kata sifat
yang bermaksud luar biasa, aneh dan mencipta fenomena)
|
14.
|
“Takashi is an incredibly complicated man, but he’s not
precious, and there’s no horseshit,”
say Blum.
|
“Takashi
seorang yang mengkagumkan lagi kompleks, namun beliau merendah diri dan tidak
tikam belakang,” kata Blum.
|
15.
|
“His father was a taxi driver, but Takashi has a
PhD...and he has curated a truly epic trilogy of exhibition exploring Japanesevisual culture.”
|
“Bapanya
seorang pemandu teksi, tetapi Takashi ada PhD…dan beliau telah
merngkuratorkan trilogi epik pameran seni
yang meneroka budaya visual Jepun.
|
16.
|
The third exhibited on, entitled “Little Boy: The Arts of Japan’s
Exploding Subculture,” which was installed at the Japan Soceity in New York
in 2005, won several awards.
|
Pameran yang
ketiga bertajuk “Budak Lelaki
: Ledakan Subbudaya Kesenian Jepun,” yang mana dipamerkan di Japan Soceity
di New York pada tahun 2005, telah memenangi beberapa anugerah.
|
Rajah 6 Teks sumber dan teks
sasaran
Daripada analisis Rajah 7 menunjukkan berkenaan
penterjemahan istilah teks bidang, didapati bahawa 12 istilah bidang
dikenalpasti dalam bidang Kesenian, Komunikasi dan Antropologi daripada teks sumber .
Istilah Sumber
|
Istilah Terjemahan
|
Bidang
|
Huraian
PRPM
|
living artist
|
seniman hidup
|
Komunikasi
|
1.Individu yang terlibat dalam aktiviti bersifat
kesenian seperti pelukis, pereka pakaian dan sebagainya.
2.Individu yang terlibat dalam aktiviti persembahan
seperti penyanyi, pelakon, jurusolek, pelawak dan penari.
|
retrospective
|
pameran retrospektif
|
Kesenian
|
Pameran perseorangan pelukis yang mengemukakan
karya-karya yang dihasilkan dalam beberapa tahun ke belakang.
|
critics
|
pengkritik seni
|
Kesenian
|
Orang yang pakar dalam penilaian karya
|
curator
|
kurator
|
Kesenian
|
Seseorang yang dilantik untuk menjaga dan menguruskan
pentadbiran muzium, galeri, arkib dan sebagainya.
|
collector
|
pengumpul seni
|
Kesenian
|
Orang yang mengumpul karya seni lukis
|
homogenous
culture
|
kebudayaan seragam
|
Antropologi
|
-
|
art market
|
pasaran seni
|
Kesenian
|
Urusan jual beli karya seni
|
contemporary art.
|
seni kontemporari
|
Kesenian
|
1.Karya-karya yang dihasilkan dalam zaman yang sama.
2.Karya seni masa kini
|
art
|
seni
|
Kesenian
|
Sesuatu konsep atau objek yang mempunyai nilai-nilai
keindahan dan kesempurnaan pada bentuk dan isinya
|
artist
|
pelukis
|
Kesenian
|
1.Individu yang terlibat dalam aktiviti bersifat
kesenian seperti pelukis, pereka pakaian dan sebagainya.
|
art fair
|
pesta seni
|
Kesenian
|
Pameran lukisan besar-besaran.
|
exhibition
|
pameran seni
|
Kesenian
|
1.Penyelenggaraan dan pengaturan barang keluaran untuk
diperlihatkan mutunya, keindahan dan teknik pembuatannya dengan maksud untuk menarik
perhatian umum
2.Perihal mempamerkan karya-karya seni kepada orang
ramai.
|
Rajah 7 Istilah khusus Teks sumber dan teks sasaran
pengistilahan dalam bidang
Kesenian, Komunikasi dan Antropologi.
Sumber: Pusat Rujukan Persuratan Melayu (PRPM), Dewan Bahasa dan Pustaka (2015)
Sumber: Pusat Rujukan Persuratan Melayu (PRPM), Dewan Bahasa dan Pustaka (2015)
4.1 Penyempitan Makna
Penyempitan makna terjadi daripada sebuah kata pada
asalnya mempunyai makna yang cukup luas, tetapi berubah menjadi terbatas.
Misalnya kata dai dalam bahasa Arab
mempunyai banyak makna seperti orang yang berdoa, orang yang menjemput, orang yang menyebarkan dakwah dan lain-lain
lagi. Tetapi dalam bahasa Melayu maknanya telah disempitkan dengan maksud pendakwah sahaja. Penutur bahasa Melayu
yang menuturkannya tidak akan memaksudkan makna lain selain dari pendakwah
sahaja dan tidak diterima makna-makna lain apabila berlaku penyerapan bahasa.
Contoh:
No
|
Teks sumber
|
Teks terjemahan
|
1.
|
A living
artist’s first major retrospective
is a time of reckoning not just for critics, curators, and collectors but for the artist himself
and his dealer.
|
Sebuah pameran retrospektif utama bagi seniman hidup adalah satu
titik penting bukan sahaja kepada pengkritik seni, kurator dan pengumpul seni tetapi juga kepada
pelukis dan wakil penjualnya
|
Dalam baris 1,tek sumber retrospective mempunyai makna yang luas merujuk kepada
bukan sahaja dalam seni lukis tetapi juga melibatkan aliran dan pemikiran, dipersempitkan
maknanya dalam bahasa Inggeris kepada pameran
retrospektif sahaja dalam bahasa Melayu yang merujuk kepada pameran perseorangan pelukis yang mengemukakan
karya-karya yang dihasilkan dalam beberapa tahun ke belakang.
4.2 Perluasan Makna
Perluasan makna menurut Chaer (2003) bermaksud gejala
yang terjadi pada sebuah kata yang pada mulanya hanya mempunyai satu makna
sahaja, namun atas beberapa faktor makna itu juga mempunyai makna-makna yang
lain. Misalnya menurut beliau makna saudara
pada asalnya bermaksud sekandung atau seperut, ia kemudiannya berkembang kepada siapa sahaja yang sepertalian darah oleh
yang demikian anak kepada adik-beradik ibu atau bapa juga dimaknakan sebagai
saudara, sesiapa yang yang mempunyai asal usul yang sama juga disebut saudara.
Sesiapapun disebut saudara pada masa kini seperti saudara seislam dan saudara
seagama.
Contoh:
No.
|
Teks sumber
|
Teks terjemahan
|
12.
|
It run runs an art-fair-cum-festival
called Geisai, and it does multimillion-dollar freelance work for fashion,
TV, and music companies.
|
Beliau
mengerakkan pesta seni merangkap festival yang diberi
nama Geisai, dan beliau juga membuat sebarang komisen untuk rekaan fesyen,
TV, dan syarikat muzik.
|
Dalam baris 12, art fair merujuk istilah Malaysia di
dalam PRPM huraiannya bermaksud pameran lukisan besar-besaran namun apabila diterjemahkan
penterjemah meluaskan makna pameran ini
dalam makna yang lebih sesuai dan gramatis, jadi pesta seni lebih dekat kerana pesta seni bukan sahaja pasar lukisan
mega tetapi juga melibatkan acara sampingan seni yang lain seperti jualan buku,
majalah, persembahan, ceramah yang berkaitan dengan seni lukis.
4.3 Perubahan
Makna
Perubahan atau pemindahan makna bermaksud juga
penggantian makna secara total daripada maksud makna asal. Sungguhpun makna
yang baru itu mempunyai saling kaitan dengan makna asal kata yang dipinjam.
Misalnya paper bermaksud kertas dalam bahasa Melayu pada masa
kini paper sering diertikan dengan
penulisan ilmiah yang akan dibentangkan dalam sesuatu majlis ilmu seperti
konvensyen, simposium, kolokium dan lain-lain.
Contoh:
No.
|
Tekssumber
|
Teks terjemahan
|
14.
|
“Takashi is an incredibly complicated man, but he’s not
precious, and there’s no horseshit,”
say Blum.
|
“Takashi
seorang yang mengkagumkan lagi kompleks, namun beliau merendah diri dan tidak tikam belakang,” kata Blum.
|
Dalam baris 14, horseshit atau horse shit dalam bahasa sumber memberikan
satu konotasi yang buruk dan tidak baik kepada orang yang mengucapkan perkataan
itu kepada seseorang dalam memaknakan sesuatu yang mengarut, berbohong atau memperkatakan
sesuatu secara berlebih-lebihan. Bahasa ini lebih teruk daripada bahasa kasar bullshit yang biasa digunakan bukan sahaja
oleh orang asing malahan rakyat Malaysia apabila mendapat sesuatu kecelakaan. Penterjemah
merubah dan menggantikan makna ini dengan tidak tikam belakang. Simpulan bahasa ini mempunyai bahasa yang lebih lembut
makna yang menyeluruh terhadap perbuatan yang dilakukan secara sembunyi-sembunyi
seperti menipu, khianat dan tidaksetia yang sesuai dengan bahasa sasaran terjemahan
orang Melayu yang lemah lembut dalam berbicara.
5. Kaedah Penterjemahan Kata Pinjaman
Untuk membentuk
istilah atau kata ia perlu melalui proses memimjam kata yang disebut kata
pinjaman daripada bahasa asing atau dialek sesuatu bahasa. Menurut Haugen
(1950) dalam Puteri Rosalina Abdul Wahid (2005) ada dua proses yang terlibat
iaitu pengimportan dan penggantian. Proses yang pertama berlaku apabila
penghasilannya sama dengan model dan penutur asli menerima bentuk tersebut ke
dalam bahasanya. Proses penggantian berlaku sekiranya penghasilan merupakan
model yang tidak sempurna maka pada kebiasaan penutur akan menggantikannya
dengan pola bahasa ibunda.
No.
|
Teks sumber
|
Teks terjemahan
|
1.
|
A living
artist’s first major retrospective
is a time of reckoning not just for critics,curators,
and collectors but for the artist himself and his dealer.
|
Sebuah pameran
retrospektif utama bagi seniman hidup adalah satu
titik penting bukan sahaja kepada pengkritik seni, kurator dan pengumpul seni tetapi juga
kepada pelukis dan wakil penjualnya
|
2.
|
According to Blum, it is not surprising that the
forty-five-year-old Murakami should be “validated” in a foreign land.
|
Menurut Blum,
ia bukanlah satu yang mengejutkan, dengan baru berumur empat puluh lima tahun
Murakami telah “diterima” di negara luar.
|
3.
|
“Japan is homogeneous culture. They don’t like it when
someone stick out to much.”
|
“Jepun
mempunyai kebudayaan seragam” . Mereka tidak suka apabila seseorang itu
melawan arus secara keterlaluan. Mereka mahu kembali ke asal.”
|
4.
|
Blum looks out the window as we drive through an
intersection with dizzying electronic
signage.
|
Blum melihat
ke luar tingkap sejenak yang memancing kami turut merenung suatu persimpangan
yang dipenuhi dengan papan tanda elektronik.
|
5.
|
“The status
of creativity is much lower
here,” he continues.
|
“Tahap kreativiti agak rendah di sini,” beliau menambah.
|
6.
|
“The art
market is weak, and there isn’t a well-established museum network for contemporary art. Dissemination
is difficult.”
|
Pasaran seni lemah, dan tiada jaringan muzium yang telah mantap untuk seni kontemporari. Penyebarluasannya agak terbatas.”
|
7.
|
In order to maximize his impact and pursue all his
interests, Murakami runs a company called Kaikai Kiki Co., Ltd., which has
ninety employees in an around Tokyo and New York.
|
Untuk mendapat
impak yang maksimum dan mengejar cita-cita, Murakami menubuhkan syarikat yang
dipanggil sebagai Kaikai Kiki Co. Ltd, yang mana mempunyai 90 pekerja di
Tokyo dan New York.
|
8.
|
The company is involved in what his dealer call an
“insane” range of activities.
|
Syarikat ini
terlibat dalam jualan karya apa yang disebut oleh wakil penjualnya sebagai “gila-gila”
dalam aktiviti yang dilakukan.
|
9.
|
It make art.
|
Syarikat
beliau menghasilkan karya seni.
|
10.
|
It design merchandise.
|
Merekabentuk
cenderahati.
|
11.
|
It acts as a manager, agent, and producer
for seven other Japanese artists.
|
Beliau
bertindak sebagai pengurus, ejen,
dan produser untuk tujuh lagi pelukis Jepun.
|
12.
|
It run runs an art-fair-cum-festival called Geisai, and it does
multimillion-dollar freelance work for fashion,
TV, and music companies.
|
Beliau
mengerakkan pesta seni merangkap
festival yang diberi nama Geisai,
dan beliau juga membuat sebarang komisen untuk rekaan fesyen, TV, dan syarikat muzik.
|
13.
|
(When said in reverse,
Kaikai Kiki forms a Japanese adjective, kikikaikai, which is used to refer to
uneasy, strange, or disturbing phenomena).
|
(Apabila
dilihat semula makna Kaikai Kiki dalam Bahasa Jepun ia bermakna kata sifat
yang bermaksud luar biasa, aneh dan mencipta fenomena)
|
14.
|
“Takashi is an incredibly complicatedman, but he’s not
precious, and there’s no horseshit,” say Blum.
|
“Takashi
seorang yang mengkagumkan lagi kompleks, namun beliau merendah diri dan tidak
tikam belakang,” kata Blum.
|
15.
|
“His father was a taxi
driver, but Takashi has a PhD...and he has curated a truly epic trilogy of exhibition exploring
Japanese visual culture.”
|
“Bapanya
seorang pemandu teksi, tetapi
Takashi ada PhD…dan beliau telah merngkuratorkan trilogi epik pameran seni yang meneroka budaya visual Jepun.
|
16.
|
The third exhibited on, entitled “Little Boy: The Arts of Japan’s
Exploding Subculture,” which was installed at the Japan Soceity in New York
in 2005, won several awards.
|
Pameran yang
ketiga bertajuk “Budak Lelaki
: Ledakan Subbudaya Kesenian Jepun ,” yang mana dipamerkan di Japan Soceity
di New York pada tahun 2005, telah memenangi beberapa anugerah.
|
Rajah 8 Teks sumber dan teks
sasaran kata pinjaman
5.1 Pengekalan makna
Pengekalan makna
bermaksud perkataan asal tidak mengalami perubahan makna atau penyesuaian
ejaan. Pengekalan ini juga disebut penyerapan istilah asing untuk menjadi
istilah Melayu. Perihal ini bermaksud pengambilan keseluruhan istilah asing
dengan atau tanpa penyesuaian ejaan dan sebutan. Proses penyerapan istilah
asing juga mengutamakan bentuk visualnya, iaitu bentuk ejaan agar sesuai dengan
sistem ejaan bahasa Melayu. Dalam pinjaman kata tek sumber dan tek terjemahan pengekalan
makna ini berlaku secara penyesuai ejaan dan tanpa penyesuaian ejaan.
(1) Dengan
penyesuai ejaan
Contoh:
retrospective retrospektif
curator kurator
electronic elektronik
creativity kreativiti
museum muzium
agent ejen
fashion fesyen
music muzik
phenomena fenomena
taxi teksi
epic epik
trilogy trilogi
(2) Tanpa
penyesuaian ejaan
Contoh:
festival festival
visual
visual
Kesimpulan
Aspek pengekalan, penyempitan, perluasan dan perubahan
makna dalam pengistilahan dan kata pinjaman membolehkan penterjemah
mengenalpasti dengan lebih dekat lagi penggunaanm yang lebih tepat dan betul.
Aspek-aspek penggunaannya ke bahasa sasaran bergantung kepada keperluan tempat,
suasana dan budaya setempat perkataan itu digunakan. Alat bantuan penterjemah
seperti Pusat Rujukan Persuratan Melayu banyak membantu dalam mencari istilah sasar dan istilah Malaysia dengan
cepat dan berkesan. Namun ketiadaan huraian dalam bidang-bidang tertenu
menyukarkan penterjemah. Penterjemah merasakan huraian bidang terutamanya dalam
bidang kesenian telah disalin terus ke PRPM menerusi Glosari Seni Lukis melalui edisi awal
pada tahun 1994 sebagaimana dibincangkan diawal penulisan. Penambahanbaikan
terutamanya terhadap kemasukan istilah dan pinjaman baru perlu dilakukan kerana
bidang seni lukis semakin dinamik dan berkembang dengan peredaran seni semasa.
Rujukan
Abdul
Chaer, (2003), Linguistik Umum,
Jakarta, Rineka Cipta.
Aniswal
Abd Ghani, (2013), Peristilahan dan
Penterjemahan, dalam Haslina Haron dan Hasuria
Che Omar, Asas Terjemahan dan Interpretasi, Universiti Sains Malaysia.
Asmah
Haji Omar (2010), Kajian dan
Perkembangan Bahasa Melayu, Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.
Dewan
Bahasa dan Pustaka , (2004), Pedoman
Umum Pembentukan Istilah Bahasa Melayu Edisi
Baru, Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.
Dewan
Bahasa dan Pustaka, (2014), Penterjemahan
Frasa Bahasa Inggeris 1, Kuala Lumpur,
Dewan Bahasa dan Pustaka.
Faizal
Sidik, (2011),Transformasi Peranan:
‘Kuratis’ Artis Sebagai Kurator, Kertas Prosiding Persidangan Kebangsaan Praktik Studio: Seni
Visual-Praktik dan Penyelidikan, Tanjung Malim,
Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Ismail
Dahaman, (2007), Ejaan Rumi Sepanjang
Zaman, Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.
PT
Cordoba Internasional Indonesia, (2012) , Quran
Cordoba, Tafsir Al-Quran, Bandung, PT Cordoba
Internasional Indonesia.
Puteri
Roslina Abdul Wahid, (2005), Peminjaman
Kata Bahasa Inggeris Dalam Peristilahan Undang-Undang, Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.
Sager,
J. C, (1995), Kursus Amali Dalam
Pemprosesan Istilah. Penterjemah Sulaiman
Masri, Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.
Teks sumber
Thorton,
S. (2008) Seven Days In The Art World, London, W.W.Norton
Company Inc.
